फ्लिपकार्ट कंपनी ची सुरुवात कशी झाली | How Flipkart started its journey in India

Flipkart: भारतातील ईकॉमर्स सम्राटाची कथा

Flipkart हे भारतातील सर्वात मोठे आणि प्रचलित ईकॉमर्स मार्केटप्लेस आहे. २००७ मध्ये स्थापित झालेल्या या कंपनीने भारतीय बाजारपेठेत आपली एक वेगळी ओळख निर्माण केली आहे. Flipkart आज ३५० मिलियन वापरकर्त्यांसह १५०+ मिलियन उत्पादने ऑफर करणारी एक अत्यंत यशस्वी कंपनी बनली आहे. Walmart ने २०१८ मध्ये १६ बिलियन डॉलर्सना Flipkart विकत घेतल्यामुळे या कंपनीला अधिक वेगाने वाव मिळाला आणि ती आणखी वाढली. या लेखात, आपण Flipkart च्या स्थापना पासून ते त्याच्या यशस्वी वाढीपर्यंतचे सर्व महत्त्वाचे टप्पे, त्याची कार्यशैली, वर्तमनातील स्थिती आणि भविष्यातील संभाव्य दिशा यावर सखोल चर्चा करू.

१ .Flipkart ची स्थापना आणि सुरवात

Flipkart ची स्थापना सचिन बन्सल आणि बिन्नी बन्सल यांनी २००७ मध्ये बेंगळुरू, कर्नाटका मध्ये केली. या दोन्ही संस्थापकांनी भारतीय बाजारपेठेतील कमी असलेल्या ईकॉमर्स प्लॅटफॉर्मच्या अवकाशात जागा मिळवण्यासाठी आपली कंपनी सुरू केली. सुरुवातीला, Flipkart ने फक्त पुस्तके विक्रीसाठी सुरू केली, परंतु लवकरच इतर उत्पादने आणि विविध श्रेण्या ऑफर करण्यास प्रारंभ केला.

सुरवातीला, Flipkart ची कार्यप्रणाली पारंपारिक ईकॉमर्स कंपन्यांपेक्षा वेगळी होती. ग्राहकांना उत्पादने घरपोच वितरित करण्यासाठी Flipkart ने एक किफायतशीर आणि विश्वासार्ह लॉजिस्टिक नेटवर्क तयार केले, जे भारताच्या विविध भागांपर्यंत पोहोचू शकते. भारतीय बाजारपेठेतील इंटरनेट वापरकर्त्यांमध्ये वाढ आणि स्मार्टफोनच्या प्रवेशामुळे Flipkart ने जलद गतीने लोकप्रियता मिळवली.

उद्योजकतेतील सृजनशीलता

सचिन आणि बिन्नी बन्सल यांनी Flipkart मध्ये केवळ तंत्रज्ञानाचा वापर केला नाही, तर त्यांनी भारतीय ग्राहकांच्या गरजा आणि त्यांच्या वर्तनाची समजून घेऊन त्या गरजांना उपयुक्त असलेल्या उत्पादने आणि सेवा विकसित केल्या. त्यातल्या काही सृजनशीलतेमुळे:

1. Cash on Delivery (COD): भारतात क्रेडिट कार्डचा वापर कमी असलेल्या पार्श्वभूमीवर Flipkart ने Cash on Delivery (COD) ही सुविधा सुरू केली. यामुळे ग्राहकांना सुरक्षिततेची भावना दिली आणि त्या वेळी इतर ईकॉमर्स कंपन्या त्याच सुविधा देत नव्हत्या.
2. Return Policy: Flipkart ने ग्राहकांना ३० दिवसांचा बदल किंवा परतावा धोरण दिले, ज्यामुळे ग्राहकांना त्यांच्या खरेदीवर अधिक विश्वास वाटू लागला.
3. Flipkart Assured: यासाठी Flipkart ने विश्वासार्हतेचा उच्च मानक ठेवला. त्याच्या वापरकर्त्यांसाठी गुणवत्ता आणि विश्वासार्हता सुनिश्चित करण्यासाठी Flipkart Assured ब्रँडला सुरूवात केली.
4. Big Billion Days: Flipkart ने आपला प्रमुख विक्री कार्यक्रम, Big Billion Days, सुरू केला जो प्रत्येक वर्षी शंभर टक्क्यांपेक्षा जास्त ग्राहकांना आकर्षित करतो. यामुळे कंपनीला मोठ्या प्रमाणात विक्री मिळते, आणि ग्राहकांसाठी एक आकर्षक शॉपिंग अनुभव मिळवता येतो.

वाढीच्या टप्प्यांमध्ये Flipkart ने घेतलेले महत्त्वाचे निर्णय

१. विक्रीतील वाढ

Flipkart च्या विक्रीत वेळोवेळी झपाट्याने वाढ झाली आहे. २०११ मध्ये, कंपनीने १०० मिलियन डॉलरच्या पातळीवर पूंजी उभारली आणि त्यावेळी ती भारतातील पहिली युनिकॉर्न कंपनी बनली. त्यानंतर, कंपनीने इतर उद्योगांसह भागीदारी केली आणि झपाट्याने आपले उत्पादन आणि सेवा विस्तारित केली. Flipkart ने २०१८ मध्ये Walmart कडून १६ बिलियन डॉलर्समध्ये एक मोठे अधिग्रहण केले, ज्यामुळे त्याला अमेरिकेतील आणि इतर जागतिक बाजारात प्रवेश मिळवला.

२. लॉजिस्टिक्स नेटवर्क तयार करणे

भारतासारख्या मोठ्या देशात उत्पादने पोहोचवण्यासाठी एक मजबूत लॉजिस्टिक्स नेटवर्क अत्यंत महत्त्वाचे आहे. Flipkart ने आपल्या लॉजिस्टिक्स प्रणालीवर भर दिला आणि साठवण, वितरण आणि तांत्रिक सेवांमध्ये मोठी सुधारणा केली. यामुळे Flipkart च्या ग्राहकांना जलद आणि विश्वसनीय सेवा मिळू लागली.

३. मार्केटप्लेस मॉडेल

Flipkart ने मार्केटप्लेस मॉडेल स्वीकारले, ज्यामध्ये तृतीय-पक्ष विक्रेत्यांना त्यांच्या उत्पादने Flipkart च्या प्लॅटफॉर्मवर विकायची संधी दिली. यामुळे त्याच्या पोर्टफोलिओमध्ये विविधता आली आणि अधिक उत्पादने त्याच्या ग्राहकांना उपलब्ध होऊ लागली. मार्केटप्लेस मॉडेलच्या वापरामुळे Flipkart ला विस्तृत उत्पादनांची निवडकता मिळाली, आणि विक्रेत्यांना एक चांगला प्लॅटफॉर्म मिळाला.

२ .वर्तमान स्थिती आणि भविष्याची दिशा

आज Flipkart च्या मते, भारतातल्या सर्वात मोठ्या ईकॉमर्स कंपन्यांपैकी एक आहे. २०१८ मध्ये Walmart कडून १६ बिलियन डॉलर्सना खरेदी केल्यामुळे, Flipkart ला जागतिक स्तरावर आपली उपस्थिती वाढविण्याचा एक मोठा संधी मिळाला. आज कंपनीच्या वॅल्यूएशन मध्ये ३७.६ बिलियन डॉलर्सची वाढ झाली आहे (जुलै २०२१ मध्ये). Flipkart १५० मिलियन पेक्षा जास्त उत्पादने विविध श्रेणीत ऑफर करत आहे आणि ३५० मिलियन वापरकर्ते तिच्या प्लॅटफॉर्मवर रेजिस्टर्ड आहेत.

भविष्याचे धोरण

Flipkart च्या भविष्यातील धोरणामध्ये ग्राहकांसाठी अधिक उत्कृष्ट अनुभव निर्माण करणे, एआय आणि डेटा आधारित तंत्रज्ञानाचा वापर करणे, आणि इंटरनेट वापरकर्त्यांच्या वाढत्या संख्येचा फायदा घेऊन ऑनलाइन शॉपिंगचा अनुभव सुधारणे या गोष्टींचा समावेश आहे. याशिवाय, कंपनी विविध भागीदारांसोबत त्याच्या सेवा वाढविण्यासाठी काम करत आहे. Walmart चे अधिग्रहण, जे Flipkart ला बरेच गुंतवणूक आणि तांत्रिक सहाय्य देते, यामुळे कंपनीचे भविष्य उज्जवल दिसते.

Flipkart चा प्रवास भारतातील सर्वात मोठ्या ईकॉमर्स कंपन्यांपैकी एक बनण्यापर्यंत अविश्वसनीय आहे. सचिन बन्सल आणि बिन्नी बन्सल यांच्यापासून सुरू झालेली कंपनी आज एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण ब्रँड बनली आहे. तिचे यश हे तिच्या ग्राहकांना समर्पण, तंत्रज्ञानाच्या वापर, विश्वासार्ह सेवा, आणि बाजारातील बुद्धिमत्तेचे परिणाम आहे. भविष्यात Flipkart आणखी मोठ्या प्रमाणावर वर्धन आणि नवकल्पना आणण्यास सक्षम असेल, आणि त्याच्याशी संबंधित प्रत्येकास प्रेरणा मिळू शकेल.

इन मोबी – भारतातील पहिले युनिकॉर्न स्टार्टअप | InMobi – First unicorn startup of India – आपला बिझनेस

३ .संस्थापाकांविषयी माहिती

Flipkart च्या संस्थापकांबद्दल माहिती:

१. सचिन बन्सल

सचिन बन्सल हे Flipkart च्या सह-संस्थापकांपैकी एक आहेत आणि ते या कंपनीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी (CEO) होते. त्यांनी बिन्नी बन्सल सोबत Flipkart ची स्थापना केली. सचिन बन्सल यांनी आयआयटी दिल्ली येथून अभियांत्रिकीमध्ये पदवी प्राप्त केली आणि नंतर अमेरिकेतील C.S. कॉलेज, कॅलिफोर्निया येथे मास्टर डिग्री घेतली. त्यानंतर त्यांनी Amazon मध्ये एक वर्ष काम केले, परंतु भारतात ईकॉमर्स व्यवसायाची गरज लक्षात घेतली आणि Flipkart सुरू करण्याचा निर्णय घेतला. सचिन बन्सल हे उद्योजकतेतील एक अत्यंत प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व आहेत आणि त्यांचा कार्यक्षमतेचा दृष्टिकोन आणि जोखमी घेतला नेमका निर्णयांमुळे Flipkart च्या यशाची कहाणी शक्य झाली.

२. बिन्नी बन्सल

बिन्नी बन्सल, Flipkart च्या दुसऱ्या सह-संस्थापक आहेत आणि ते मुख्य कार्यकारी अधिकारी (CEO) म्हणून काम करत होते. आयआयटी दिल्ली येथून अभियांत्रिकीमध्ये पदवी प्राप्त केल्यानंतर, बिन्नी बन्सल यांनी Amazon मध्ये दोन वर्षे काम केले आणि तेथेच त्याला ईकॉमर्स आणि ऑनलाइन व्यवसायाविषयी गहन ज्ञान मिळाले. २००७ मध्ये त्याने सचिन बन्सलसोबत Flipkart ची स्थापना केली आणि त्यांच्या नेतृत्वाखाली ही कंपनी इकॉमर्स क्षेत्रात एक महत्त्वाची कंपनी बनली. बिन्नी बन्सल हे व्यवसाय विकास आणि विपणन यामध्ये प्रवीण आहेत, त्यांचा विचार आणि मार्केटमध्ये काय चालू आहे, यावर आधारित निर्णय Flipkart च्या यशात मोलाचा वाटा आहे.

संस्थापकांचा कार्यक्षेत्र आणि योगदान

• सचिन बन्सल आणि बिन्नी बन्सल यांनी भारतातील ईकॉमर्स उद्योग सुरू करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले. त्यांनी एक पूर्णपणे वेगळ्या दृष्टिकोनातून भारतातील लोकांना ऑनलाइन खरेदीची सोय दिली. त्यांचे ऑनलाइन बाजारपेठेतील विश्वास निर्माण करणे आणि ग्राहकांचा अनुभव सुधारना हे मुख्य उद्दिष्ट होते.
• Cash on Delivery (COD) ची पद्धत, Flipkart Assured सेवा आणि Big Billion Days सारख्या विक्री कार्यक्रमांची कल्पनाही त्यांनी सुरू केली. यामुळे ग्राहकांमध्ये Flipkart चा विश्वास वाढला आणि ते भारतात इतर ईकॉमर्स कंपन्यांपेक्षा वेगळे ठरले.
• नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर, स्मार्ट लॉजिस्टिक्स, आणि डेटा-आधारित निर्णय घेणे या बाबी Flipkart च्या यशात महत्त्वपूर्ण ठरल्या.

महत्त्वाचे निर्णय

• Walmart कडून २०१८ मध्ये १६ बिलियन डॉलर्समध्ये Flipkart चा अधिग्रहण केल्यामुळे कंपनीला प्रचंड पूंजी मिळाली आणि वैश्विक विस्तार करण्याची क्षमता मिळाली.
• मार्केटप्लेस मॉडेलचा वापर, ज्यामुळे तृतीय-पक्ष विक्रेत्यांना Flipkart च्या प्लॅटफॉर्मवर आपली उत्पादने विक्रीसाठी जोडली गेली. हे Flipkart साठी एक मोठे व्यावसायिक बदल होते.

आता काय?

आज Flipkart एक Walmart ची भारतीय शाखा बनलेली आहे. तरीसुद्धा सचिन आणि बिन्नी बन्सल यांचा Flipkart च्या स्थापनेसाठीचा दृष्टिकोन आणि त्यांचे कार्य अद्याप त्याच्या उद्योजकतेचे प्रतीक आहे. बिन्नी बन्सल हे सध्या Axilor Ventures मध्ये सह-संस्थापक म्हणून कार्यरत आहेत आणि सचिन बन्सल यांनी Acko General Insurance मध्ये एक प्रमुख भूमिका घेतली आहे.

सचिन आणि बिन्नी बन्सल यांनी भारतात इकॉमर्सचे स्वरूप बदलले आणि त्यांच्या योग्य निर्णय, प्रेरणादायी नेतृत्व, आणि धाडसाने Flipkart चे यश साधले. त्यांच्या दृष्टिकोनातून ग्राहकांसाठी अधिक विश्वासार्ह आणि सेवा समर्पित व्यवसाय तयार केला, ज्यामुळे Flipkart आज भारतातील ईकॉमर्स क्षेत्रात सर्वश्रेष्ठ बनली आहे.

४ .Flipkart चा काम कश्याप्रकारे चालत

Flipkart चं काम कश्याप्रकारे चालतं?

Flipkart ही भारतातील एक प्रमुख ईकॉमर्स कंपनी आहे, जी विविध प्रकारच्या उत्पादनांची ऑनलाइन विक्री करते. Flipkart चं कार्यक्षेत्र साधारणपणे दोन मुख्य क्षेत्रांत विभागले जातं: मार्केटप्लेस आणि फुलफिलमेंट. खाली दिलेल्या मुद्द्यांद्वारे Flipkart चं काम कश्याप्रकारे चालतं हे स्पष्ट केलं आहे.

1. मार्केटप्लेस मॉडेल (Marketplace Model)

Flipkart ने एक मार्केटप्लेस मॉडेल वापरले आहे, ज्यामध्ये तृतीय-पक्ष विक्रेते Flipkart च्या प्लॅटफॉर्मवर आपले उत्पादने विक्रीसाठी ठेवतात. यामध्ये Flipkart केवळ संधी देतो, म्हणजेच विक्रेते उत्पादने यादी करतात आणि Flipkart त्यांचे विक्री आणि वितरण व्यवस्थापन करतं.

• विक्रेते: विक्रेते Flipkart च्या वेबसाइटवर आपली उत्पादने अपलोड करतात.
• ग्राहक: ग्राहक त्यांच्या इच्छेनुसार उत्पादने शोधतात, तुलना करतात आणि ऑर्डर करतात.
• Flipkart: Flipkart विक्रेते आणि ग्राहकांमध्ये मध्यस्थ म्हणून कार्य करतं. ते विक्रेत्यांकडून उत्पादने खरेदी करतो आणि ग्राहकांना वितरीत करतो.

2. ऑर्डर प्रोसेसिंग आणि फुलफिलमेंट

Flipkart चं कार्य पूर्ण करण्याच्या प्रक्रियेतील एक महत्वाचा भाग म्हणजे फुलफिलमेंट. यामध्ये ग्राहकांचा ऑर्डर स्वीकारून त्याचे वितरण वेगवेगळ्या चरणांमध्ये केले जाते.

• ऑर्डर प्लेसमेंट: ग्राहक Flipkart च्या वेबसाईटवर किंवा अ‍ॅपवर उत्पादने निवडून ऑर्डर करतात.
• वॉरहाऊस: ऑर्डर स्वीकारल्यानंतर, Flipkart च्या वॉरहाऊस (गोडाम्या) मध्ये त्या वस्तू ठेवलेल्या असतात. Flipkart ने देशभरातील विविध वॉरहाऊसची सुविधा निर्माण केली आहे, जे ग्राहकांना जलद आणि सुनिश्चित वितरण प्रदान करतात.
• स्ट्रॉन्ग लॉजिस्टिक्स नेटवर्क: Flipkart च्या लॉजिस्टिक्स नेटवर्कमध्ये अनेक टर्मिनल, वॉरहाऊस आणि वितरण केंद्रे आहेत. Flipkart Ekart नावाच्या लॉजिस्टिक्स सेवा प्रदान करतं, ज्यामुळे वितरण अधिक जलद आणि अचूक होतं.
• डिलीव्हरी: ऑर्डर केल्यावर Flipkart ने ठरवलेल्या वितरण पद्धतींनुसार ग्राहकांना वस्तू पोहचवली जातात. Flipkart ने स्मार्ट लॉजिस्टिक्स आणि ट्रॅकिंग सिस्टीम वापरून वितरण प्रक्रियेला अधिक अचूक आणि जलद बनवलं आहे.

3. ग्राहक सेवा (Customer Service)

Flipkart ग्राहकांची सेवा देण्यासाठी विविध सेवा केंद्रे व ऑनलाइन सपोर्ट ऑफर करतं. ग्राहकांना त्यांच्या ऑर्डरवर तांत्रिक समस्या, वितरण समस्या, रिटर्न आणि एक्सचेंज संबंधित मदतीसाठी 24/7 ग्राहक सेवा उपलब्ध आहे.

• रिटर्न आणि एक्सचेंज पॉलिसी: Flipkart आपल्या ग्राहकांना सोयीस्कर रिटर्न आणि एक्सचेंज पॉलिसी देते. जर ग्राहकांना उत्पादन आवडले नाही किंवा दोषपूर्ण असल्यास, ते तुरंत रिटर्न किंवा एक्सचेंज करू शकतात.
• फीडबॅक आणि समीक्षा: Flipkart ग्राहकांकडून नियमितपणे फीडबॅक घेतं. यामुळे ग्राहकांचा अनुभव सुधारण्यात मदत होते.

4. ऑनलाइन मार्केटिंग आणि प्रमोशन (Online Marketing and Promotions)

Flipkart आपल्या विक्री वाढवण्यासाठी ऑनलाइन मार्केटिंगचा वापर करतं. त्यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

• सोशल मीडिया प्रचार: Flipkart ने Facebook, Instagram, Twitter आणि YouTube सारख्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर विविध प्रमोशन आणि आकर्षक ऑफर्स लॉन्च केल्या आहेत.
• इन्फ्लुएन्सर मार्केटिंग: Flipkart विविध इन्फ्लुएन्सर्स आणि सेलिब्रिटींबरोबर सहयोग करतो. त्याच्या मोठ्या विपणन कार्यक्रमांमध्ये Big Billion Days आणि Festive Sale सारखे अभियाने महत्त्वाचे असतात.
• ईमेल मार्केटिंग आणि पुश नोटिफिकेशन्स: Flipkart आपल्या ग्राहकांना ईमेल मार्केटिंग आणि पुश नोटिफिकेशन्स द्वारे खास ऑफर, डील्स आणि डिस्काउंट्स सांगतो.

5. टेक्नोलॉजीचा वापर (Use of Technology)

Flipkart ने स्मार्ट टेक्नोलॉजीचा वापर आपल्या सर्व कार्यप्रणालींमध्ये केला आहे. यामध्ये खालील बाबींचा समावेश होतो:

• डेटा अॅनालिटिक्स: Flipkart आपल्या ग्राहकांच्या वर्तनावर डेटा अॅनालिटिक्स वापरून विविध उत्पादनांची जाहिरात करते. यामुळे ग्राहकांना आवश्यक उत्पादने वेळेवर आणि सोप्या पद्धतीने मिळवता येतात.
• स्मार्ट अल्गोरिदम: Flipkart च्या अॅपमध्ये स्मार्ट सर्च अल्गोरिदम आणि वैयक्तिकृत अनुशंसा प्रणाली आहे, ज्यामुळे ग्राहकांना त्यांच्या खरेदी इतिहासावर आधारित वैयक्तिकृत अनुभव मिळतो.

6. फ्लिपकार्ट प्लस (Flipkart Plus)

Flipkart ने Flipkart Plus नावाची सदस्यता सेवा सुरू केली आहे. या सेवा अंतर्गत ग्राहकांना विशेष फायदे मिळतात, जसे की:

• जलद डिलीव्हरी
• विशेष ऑफर्स आणि डिस्काउंट्स
• प्राथमिकता सेवा
  Flipkart Plus सदस्यतेमुळे, Flipkart ग्राहकांना अधिक परिष्कृत सेवा पुरवतो.

7. उत्पादने आणि श्रेण्या (Products and Categories)

Flipkart वर ८० पेक्षा जास्त विविध श्रेण्या उपलब्ध आहेत, ज्यामध्ये:

• इलेक्ट्रॉनिक्स (टीव्ही, स्मार्टफोन्स, लॅपटॉप्स, इ.)
• कपडे आणि अॅक्सेसरीज
• घरेलू उत्पादने
• किराणा आणि ग्रॉसरी
• शूज, बॅग्स आणि इतर ऍक्सेसरीज

Flipkart प्रत्येक श्रेणीत दर्जा आणि विविधता राखून ग्राहकांना उत्तम अनुभव देतो.

8. विक्रेत्यांचे भागीदारी (Vendor Partnerships)

Flipkart अनेक प्रमुख ब्रँड्स, विक्रेत्यांसोबत भागीदारी करतं. त्याच्या प्लॅटफॉर्मवर Apple, Samsung, Sony, LG अशा प्रमुख कंपन्यांची उत्पादने उपलब्ध आहेत. Flipkart विक्रेत्यांसाठी आकर्षक विक्री पद्धती, सुविधा आणि आर्थिक सहाय्य देखील पुरवतो.

Flipkart चं कार्य भारतात ईकॉमर्स व्यवसायाची वाढ करणारा एक महत्त्वाचा घटक आहे. त्याच्या स्मार्ट लॉजिस्टिक्स, मार्केटप्लेस मॉडेल, ग्राहक केंद्रित सेवा, आणि उत्तम तंत्रज्ञान यांच्या साहाय्याने त्याने भारतीय बाजारपेठेत आपली ठोस जागा निर्माण केली आहे. Flipkart ही एक विकसनशील आणि तंत्रज्ञानावर आधारित कंपनी आहे, जी भारतीय ग्राहकांना सर्वोत्तम ऑनलाइन शॉपिंग अनुभव देण्यासाठी सतत प्रयत्नशील आहे.

५ .नवीन उद्योजक या क्षेत्रात काय करू शकतात ?

ईकॉमर्स क्षेत्रात नवीन उद्योजक यांना भरपूर संधी उपलब्ध आहेत, कारण भारतीय बाजारपेठ जलद गतीने विकसित होत आहे आणि डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत आहे. Flipkart सारख्या मोठ्या ईकॉमर्स कंपन्यांनंतर, छोट्या आणि मध्यम आकाराच्या व्यवसायांना आणि नवीन उद्योजकांना यामध्ये आपले स्थान मिळविण्याचे अधिक संधी मिळत आहेत. खालील काही मुद्द्यांद्वारे नवीन उद्योजक ईकॉमर्स क्षेत्रात काय करू शकतात ते पाहूया:

१. विशिष्ट उत्पादने आणि सेवेवर लक्ष केंद्रित करा (Niche Products and Services)

नवीन उद्योजकांनी विशिष्ट किंवा नीश उत्पादने निवडून व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार करावा. उदाहरणार्थ, पर्यावरणपूरक उत्पादने, विशेष भारतीय कलेचे हस्तशिल्प, फिटनेस उपकरणे, बायोटेक्नोलॉजीसंबंधी उत्पादने, इत्यादी. हा मार्ग त्यांना मोठ्या स्पर्धेत वेगळं स्थान मिळवण्यास मदत करू शकतो.

• कस्टमाइज्ड आणि पर्सनलाइज्ड उत्पादने: आपल्याला विशिष्ट ग्राहक वर्ग लक्षात घेऊन कस्टमाइज्ड उत्पादने देण्याची संधी आहे, उदाहरणार्थ, खास उपहार, पोर्टेबल उपकरणे, किंवा कस्टमाइज्ड फॅशन वस्त्र.

२. ऑनलाइन स्टोअर सुरू करा (Start an Online Store)

नवीन उद्योजकांना ईकॉमर्स प्लेटफॉर्म्स जसे की Shopify, Woocommerce, Wix इत्यादीद्वारे आपला ऑनलाइन स्टोअर सुरू करण्यास मदत मिळू शकते. त्यांना स्मार्टफोन अ‍ॅप्स आणि वर्डप्रेस वापरून स्वस्त आणि सुलभ पद्धतीने ईकॉमर्स व्यवसाय सुरू करायचा आहे.

• लॉजिस्टिक्स आणि वितरण: नव्या उद्योजकांना योग्य लॉजिस्टिक्स पॅटर्न तयार करावा लागेल, यासाठी Flipkart च्या Ekart सारख्या सेवा पुरवणार्‍या कंपन्यांशी भागीदारी करणे किंवा स्वंय-लॉजिस्टिक्स प्रणाली तयार करणे आवश्यक असू शकते.

३. प्रोडक्ट्सची मार्केटिंग आणि प्रमोशन (Product Marketing and Promotion)

ईकॉमर्स मध्ये मार्केटिंग महत्त्वाचे आहे. नवीन उद्योजकांनी डिजिटल मार्केटिंगचा वापर करून आपल्या उत्पादने आणि सेवांची जाहिरात केली पाहिजे. त्यासाठी सोशल मीडिया, इन्फ्लुएन्सर मार्केटिंग, ईमेल मार्केटिंग व SEO (Search Engine Optimization) चा वापर करावा लागेल.

• सोशल मीडिया वर प्रभावी प्रमोशन करून आपल्या व्यवसायाचे नामांकन करा.
• इन्फ्लुएन्सर आणि ब्लॉगर यांच्यासोबत साझेदारी करा.

४. स्मार्ट लॉजिस्टिक्स आणि साठवण क्षमता (Smart Logistics and Inventory Management)

ईकॉमर्स क्षेत्रात लॉजिस्टिक्स एक महत्त्वाचा घटक आहे. नवीन उद्योजकांनी आधुनिक लॉजिस्टिक्स सिस्टम वापरणे आवश्यक आहे. यामुळे साठवण, वितरण, आणि ऑर्डर मॅनेजमेंट अधिक सुलभ होईल.

• अंतरराष्ट्रीय वितरण आणि ग्राहकांना जलद वितरण सुनिश्चित करण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करा.
• स्मार्ट इन्क्व्हेंटरी मॅनेजमेंट सिस्टीम विकसित करा, ज्या पद्धतीने साठवण आणि वितरण कार्य सुसंगत होतील.

५. ग्राहक सेवा आणि अनुभव (Customer Service and Experience)

ईकॉमर्स क्षेत्रात ग्राहक सेवा अत्यंत महत्त्वाची आहे. ग्राहकांसाठी रिटर्न पॉलिसी, तयार उत्पादने, आणि ग्राहक सहाय्यता सर्वांगीण सेवा प्रदान करण्याचा विचार करा. हे विश्वास निर्माण करण्यात मदत करू शकते.

• चांगला ग्राहक अनुभव देण्यासाठी, तंत्रज्ञानाचा वापर करा, जसे की चॅटबॉट्स आणि ऑनलाइन सपोर्ट.
• ग्राहकांच्या अभिप्रायावर लक्ष ठेवा आणि त्याच्या सुधारणा करा.

६. मोबाईल अ‍ॅप्स आणि साइटचा वापर (Mobile Apps and Site Optimization)

आजकाल मोबाईल अ‍ॅप्स वापरण्याची ट्रेंड आहे. नवीन उद्योजकांनी मोबाईल अ‍ॅप्स आणि वेबसाइट्स ऑप्टिमाइज करून ग्राहकांसाठी उत्तम अनुभव तयार करावा. Flipkart सारख्या कंपन्यांच्या अ‍ॅप्सचा वापर करून ग्राहकांना सोय करण्यात मदत केली जाऊ शकते.

• मोबाईल फ्रेंडली वेबसाइट बनवा आणि अ‍ॅप चे वापरकर्ता अनुभव सुधारण्यासाठी कार्य करा.
• फास्ट लोडिंग स्पीड, स्मार्ट सर्च फिल्टर्स, आणि सोप्या पेमेंट गेटवे यावर लक्ष केंद्रित करा.

७. अ‍ॅफिलीएट मार्केटिंग (Affiliate Marketing)

ईकॉमर्स कंपन्या अनेकदा अ‍ॅफिलीएट मार्केटिंग प्रोग्रॅम्स चालवतात. नवीन उद्योजक अ‍ॅफिलीएट मार्केटिंग चा वापर करून विविध कंपन्यांचे उत्पादने प्रमोट करून आय प्राप्त करू शकतात.

• ब्लॉग किंवा YouTube चॅनेल द्वारे उत्पादने प्रमोट करा.
• नवीन व्यावसायिक उत्पादने आणि सेवांचे प्रचार करा आणि कमी खर्चात व्यवसाय वाढवा.

८. ऑनलाइन शिक्षण आणि सल्ला (Online Education and Consulting)

ईकॉमर्स क्षेत्राच्या बदलत्या ट्रेंड्सबद्दल ऑनलाइन कोर्सेस तयार करणे, विक्रेते आणि नवोदित उद्योजकांना सल्ला देणे, किंवा विपणन, लॉजिस्टिक्स, आणि डेटा अॅनालिटिक्स सारख्या तांत्रिक कौशल्यांसाठी मार्गदर्शन करणं ही चांगली संधी आहे.

• ऑनलाइन कोर्स तयार करा किंवा सल्लागार सेवा प्रदान करा, ज्यामध्ये ईकॉमर्स व्यवसाय सुरुवात कसा करावा याबद्दल मार्गदर्शन करा.
• नवीन उद्योजकांमध्ये कौशल्य वाढवण्यासाठी डिजिटल शिक्षण वर्धक प्लॅटफॉर्म तयार करा.

९. पेमेंट गेटवे आणि फिनटेक (Payment Gateways and Fintech)

ईकॉमर्स व्यवसायासाठी पेमेंट गेटवे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. नवीन उद्योजकांना सुरक्षित आणि सोयीस्कर पेमेंट पर्याय उपलब्ध करून देणे आवश्यक आहे. तसच, फिनटेक सेक्टरमध्ये काम करण्याच्या संधी आहेत.

• ऑनलाइन पेमेंट साठी UPI, डिजिटल वॉलेट्स, क्रेडिट/डेबिट कार्ड्स, आणि अ‍ॅप-आधारित पेमेंट सिस्टिम विकसित करा.

ईकॉमर्स क्षेत्रात नवीन उद्योजकांना भव्य संधी उपलब्ध आहेत, पण त्यासाठी सर्जनशीलता, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, आणि ग्राहकांची गरज समजून व्यवसाय वाढवणं आवश्यक आहे. या क्षेत्रात सफलता मिळवण्यासाठी ग्राहकांचे विश्वास, स्मार्ट लॉजिस्टिक्स, उत्कृष्ट सेवा, आणि अद्वितीय उत्पादने महत्त्वाची भूमिका बजावतात. Flipkart सारख्या मोठ्या कंपन्यांच्या यशकथा देखील नवीन उद्योजकांसाठी प्रेरणा देऊ शकतात.

६ .Flipkart ची आजची मार्केट वॅल्यू

Flipkart ची आजची मार्केट वॅल्यू (2023 मध्ये) $37.6 बिलियन आहे. Flipkart हे भारतातील सर्वात मोठं आणि प्रमुख ईकॉमर्स प्लॅटफॉर्म आहे, आणि 2018 मध्ये Walmart ने Flipkart ला $16 बिलियन मध्ये अधिग्रहित केलं होतं. Flipkart च्या व्यवसायाच्या वाढीमुळे आणि त्याच्या दीर्घकालीन यशामुळे आज त्याची मार्केट वॅल्यू 37.6 बिलियन डॉलरपर्यंत पोहोचली आहे.

आशियाई बाजारपेठेतील आणि भारतातील ईकॉमर्स क्षेत्रातील एक महत्त्वपूर्ण खेळाडू असलेल्या Flipkart ने Big Billion Days सारख्या प्रमोशनल इव्हेंट्सद्वारे मोठा ग्राहक आधार तयार केला आहे, ज्यामुळे कंपनीचा व्यवसाय वाढत आहे. Walmart च्या समर्थनामुळे, Flipkart साठी ग्लोबल विस्तार आणि डिजिटल तंत्रज्ञानावर आधारित सुधारणा साधणे अधिक सुलभ झाले आहे.